Ինչպես է հայտվել և զարգացել այն
Ամերիկյան ֆուտբոլը առաջին անգամ խաղացել են 1869 թվականին: Այդ խաղում օգտագործվում էր կլոր գնդակ, և նման համադրություն ուներ ռեգբիի և ֆուտբոլի կաննոների հետ: Քոլեջի ուսանողները խաղը շարունակում էին խաղալ մի քանի տարի, և, քանի որ, ընդհանուր հասատված կանոններ չկային, օգտագործվում էր ընդունող դպրոցի կանոնները։
20-րդ դարի սկզբին կանոնները նմանվեցին ժամանակակիցներին։ 1912 թվականին թաչդաունի համար սկսեցին շնորհել 6 միավոր, խաղադաշտը դարձավ 100 յարդ, իսկ խաղաժամանակը կրճատվեց 70 րոպեից մինչև 60 րոպե։ Հայտնվեցին առաջին մասնավոր թիմերը և պրոֆեսիոնալ խաղացողները։
1920 թվականին ստեղծվեց Ամերիկյան պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլային ասոցիացիա, որը հետագայում վերանվանվեց Ֆուտբոլի ազգային լիգա (NFL):
Ինչպես է առաջացել
1960 թվականին ստեղծվեց Ամերիկյան ֆուտբոլի լիգան (AFL)՝ հակազդելու գոյություն ունեցող NFL-ին։ Թիմերի պայքարը խաղացողների և երկրպագուների, ինչպես նաև հեռարձակման իրավունքների համար, հանգեցրեց մի շարք բանակցությունների երկու լիգաների միջև՝ 1966 թվականին միավորվելու համար: AFL-ի և NFL-ի միաձուլման պայմաններից մեկը լիգայի չեմպիոնների միջև խաղն էր աշխարհի չեմպիոն կոչվելու իրավունքի համար: Առաջին խաղը տեղի է ունեցել 1967 թվականի հունվարի 15-ին «NFL-AFL World Championship» անվանումով։ 1970 թվականին երկու կոնֆերանսները միավորվեցին։ Համաժողովների կազմը մնաց նույնը, բայց ղեկավարությունը՝ ընդհանուր։ Այս կազմակերպությունը կոչվում է Ազգային ֆուտբոլային լիգա (NFL):
Միասնական լիգայի կոնֆերանսի չեմպիոնների միջև եզրափակիչ խաղը կոչվում էր Super Bowl, իսկ առաջին խաղը, որը տեղի ունեցավ 1967 թվականին, հայտնի դարձավ որպես Super Bowl I: Այժմ այն աշխարհի ամենադիտարժան, հեղինակավոր և թանկ սպորտային իրադարձություններից մեկն է:
Ինչպես խաղալ և միավորներ հավաքելու կարգը
Խաղի նպատակն է ձվաձև գնդակը հասցնել հակառակորդ թիմի վերջնագոտի (անգլ.` end zone) և այդ կերպ միավորներ վաստակել։ Գնդակը վերջնագոտի հասցնելու համար ֆուտբոլիստը կարող է ընտրություն կատարել հետևյալ տարբերակների միջև`
- Գնդակը հասցնելով հակառակորդի գոլային գծից ներս (թաչդաուն) (6 միավոր)
- Թիմը, որը վաստակում է թաչդաուն, կարող է վաստակել լրացուցիչ միավոր՝ գոլ խփելով, կամ 2 միավոր՝ մեկ այլ թաչդաուն գրանցելով:
- Գնդակը ոտքով հարվածելով հակառակորդի գոլային սյուների միջև (3 միավոր)
- Հակառակորդ թիմի գնդակակիրին (ball carrier) հրելով և քաշելով իր իսկ վերջնագոտուց ներս (սեյֆթի) (2 միավոր)